Παρότι το άρθρο 1510 του Αστικού Κώδικα καθορίζει ότι η γονική μέριμνα ασκείται από κοινού και από τους δύο γονείς, υπάρχει εξαίρεση για τα παιδιά που έχουν αναγνωριστεί από τον πατέρα αλλά έχουν γεννηθεί εκτός γάμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η γονική μέριμνα ασκείται αποκλειστικά από τη μητέρα, με τον ρόλο του πατέρα να είναι δευτερεύων.
Ωστόσο, η πατρότητα προστατεύεται από το οικογενειακό δίκαιο, όπως και όλα τα δικαιώματα. Η προστασία της πατρότητας είναι σημαντική τόσο για τον πατέρα, που έχει συναισθηματική σύνδεση με το παιδί του, όσο και για το ίδιο το παιδί, που χρειάζεται σταθερή ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη και την αίσθηση ότι βρίσκεται υπό την προστασία μιας ολοκληρωμένης οικογένειας. Ας εξετάσουμε, λοιπόν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, ποια παιδιά θεωρούνται εκτός γάμου.
Δικαιώματα Πατέρα σε Παιδί Εκτός Γάμου – Νομοθεσία
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, εκτός γάμου θεωρούνται τα παιδιά που γεννήθηκαν από μητέρα που δεν είναι παντρεμένη, τα παιδιά που δεν γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου της μητέρας τους ούτε εντός 300 ημερών από τη λύση ή την ακύρωση του γάμου της, τα παιδιά από ανυπόστατο γάμο των γονέων τους, καθώς και τα παιδιά για τα οποία έχει γίνει δεκτή αγωγή προσβολής πατρότητας με αμετάκλητη απόφαση. Παρατηρούμε, λοιπόν, ότι υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που εντάσσονται στην κατηγορία των εκτός γάμου παιδιών. Σημειώνεται ότι ο νόμος 4800/2021 έφερε μεταρρυθμίσεις στο άρθρο 1515 του Αστικού Κώδικα.
Γονική Ευθύνη για Παιδί Εκτός Γάμου
Όταν ο πατέρας δεν έχει αναγνωρίσει το παιδί, η γονική μέριμνα του παιδιού που γεννήθηκε εκτός γάμου ανήκει αποκλειστικά στη μητέρα του. Ωστόσο, αν ο πατέρας προχωρήσει σε δικαστική αναγνώριση ή εκούσια αναγνώριση ενώπιον συμβολαιογράφου, αποκτά γονική μέριμνα από κοινού με τη μητέρα. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στον πατέρα να αναγνωρίσει το παιδί εκούσια, με τη σύμφωνη γνώμη της μητέρας. Αν η μητέρα δεν είναι ζωντανή ή δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, η δήλωση του πατέρα είναι επαρκής για την αναγνώριση του παιδιού.
Διαδικασία Αναγνώρισης Παιδιού
Η αναγνώριση του παιδιού μπορεί να γίνει είτε μέσω διαθήκης είτε ενώπιον συμβολαιογράφου. Η μητέρα καλείται να συναινέσει με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου. Οι δηλώσεις αναγνώρισης και συναίνεσης πρέπει να γίνονται αυτοπροσώπως, χωρίς αιρέσεις ή προθεσμίες, και δεν μπορούν να ανακληθούν, διασφαλίζοντας έτσι την οικογενειακή σταθερότητα. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός για την εκούσια αναγνώριση. Αν ο πατέρας αρνηθεί να αναγνωρίσει το παιδί, η μητέρα μπορεί να ζητήσει δικαστική αναγνώριση της πατρότητας. Το παιδί έχει επίσης το δικαίωμα να ζητήσει δικαστική αναγνώριση. Η μητέρα έχει προθεσμία πέντε ετών από τη γέννηση του παιδιού για να το κάνει, ενώ το παιδί μπορεί να το ζητήσει μέχρι την ηλικία των δεκαεννέα ετών, δηλαδή ένα χρόνο μετά την ενηλικίωσή του.
Σε περίπτωση που αποδειχθεί, συνήθως μέσω εξέτασης DNA, ότι ο ισχυρισμός περί πατρότητας είναι βάσιμος και ότι ο φερόμενος πατέρας είχε ολοκληρωμένη σεξουαλική σχέση με τη μητέρα κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα της σύλληψης, τεκμαίρεται η πατρότητά του. Αυτό το τεκμήριο παύει να ισχύει αν η αγωγή ασκηθεί από το παιδί μετά την ενηλικίωσή του και ο πατέρας έχει αποβιώσει πριν ολοκληρωθεί η αποδεικτική διαδικασία. Ο βιολογικός πατέρας ανηλίκου τέκνου μπορεί να διεκδικήσει δικαστικά την αναγνώριση του παιδιού αν η μητέρα αρνείται να συναινέσει στην εκούσια αναγνώριση. Επιπλέον, οι γονείς του πατέρα μπορούν να ασκήσουν το ίδιο δικαίωμα αν ο πατέρας του παιδιού έχει αποβιώσει ή είναι ανίκανος να ενεργήσει νομικά.
Συμπερασματικά
Ο πατέρας ενός παιδιού που γεννήθηκε εκτός γάμου έχει το δικαίωμα να διεκδικήσει την πατρότητά του. Η νομοθεσία παρέχει δυνατότητα τόσο για εκούσια όσο και για δικαστική αναγνώριση, επιτρέποντας στο παιδί να αναγνωρίσει τον βιολογικό του πατέρα. Το οικογενειακό δίκαιο είναι προστατευτικό κυρίως προς το παιδί, που σε μια ευαίσθητη ηλικία έχει ανάγκη την παρουσία του βιολογικού του πατέρα.