Σε περίπτωση διαζυγίου ή διακοπής της σχέσης των συζύγων, ο πατέρας διατηρεί κάποια νομικά δικαιώματα όσον αφορά το ανήλικο παιδί του, όπως καθορίζονται από τον νόμο 4800/2021, ο οποίος έχει τροποποιήσει το οικογενειακό δίκαιο.
Δικαιώματα του πατέρα κατά το διαζύγιο – Νομικό Πλαίσιο
Το νέο αυτό νομικό πλαίσιο έχει ως κύριο στόχο την προστασία και το καλό του παιδιού. Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος επιδιώκει την ενεργή συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του παιδιού, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα. Επίσης, προβλέπει ότι πρέπει να αποφεύγεται η διάκριση του παιδιού από οποιονδήποτε από τους δύο γονείς. Κατά την απόφαση του δικαστηρίου για την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή τον τρόπο άσκησής της, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
Τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται για αυτήν την αξιολόγηση περιλαμβάνουν την ικανότητα και την πρόθεση κάθε γονέα να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου γονέα, τη συμπεριφορά τους στο παρελθόν και την συμμόρφωσή τους με τις νόμιμες υποχρεώσεις τους, όπως ορίζονται από δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και προηγούμενες συμφωνίες που αφορούν το παιδί. Επιπλέον, η γνώμη του παιδιού πρέπει να αξιολογείται και να λαμβάνεται υπόψη, με διακρίνουσα προσοχή στην ωριμότητά του, πριν ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση σχετικά με τη γονική μέριμνα και τα συμφέροντά του.
Συνεπώς, όταν πρόκειται για διαζύγιο, διάκριση γάμου, λύση ή διακοπή συμφωνίας συμβίωσης, και εφόσον οι δύο γονείς εξακολουθούν να ζουν, διατηρούν τα ίδια δικαιώματα ως γονείς και συνεχίζουν να ασκούν κοινώς τη γονική μέριμνα.
Οι γονείς πρέπει να επιδιώκουν να επιτύχουν κοινές αποδεκτές λύσεις, αλλά εάν διαφωνούν, η απόφαση είναι αρμοδιότητα του δικαστηρίου. Σύμφωνα με το νέο οικογενειακό δίκαιο, ο πατέρας έχει ισότιμη θέση με τη μητέρα ως γονέας. Έτσι, κατά τη διάρκεια ενός διαζυγίου με συναίνεση, οι γονείς πρέπει να δημιουργήσουν μια συμφωνία με τη βοήθεια δικηγόρων, όπου θα ρυθμίζονται οι όροι της γονικής μέριμνας. Αυτή η συμφωνία περιλαμβάνει τον τόπο διαμονής των παιδιών, τον γονέα με τον οποίο θα μείνουν, τη συνεπικοινωνία τους με τον άλλο γονέα και τη διατροφή τους.
Κατά τη διάρκεια του συναινετικού διαζυγίου, μπορεί να επιλεγεί όχι μόνο η αποκλειστική επιμέλεια, αλλά και η κοινή γονική μέριμνα. Η κοινή γονική μέριμνα μπορεί να εφαρμοστεί με διάφορους τρόπους. Μπορεί να περιλαμβάνει εναλλαγή της κατοικίας του παιδιού ανάμεσα στον πατέρα και τη μητέρα, ή να περιλαμβάνει την συνεπιμέλεια, δηλαδή την κοινή λήψη αποφάσεων για το παιδί. Συνήθως, η κοινή λήψη αποφάσεων αποτελεί τον κανόνα, αλλά υπάρχει η δυνατότητα απόφασης για αποκλειστική επιμέλεια από έναν γονέα, με ρύθμιση της επικοινωνίας του παιδιού με τον άλλο γονέα. Σε περίπτωση που οι γονείς διαφωνούν και δεν μπορούν να συμφωνήσουν με τη διαδικασία του συναινετικού διαζυγίου, τότε καθένας από αυτούς πρέπει να απευθυνθεί στην εξωδικαστική διαδικασία της διαμεσολάβησης.
Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία μέσω της διαμεσολάβησης, το δικαστήριο μπορεί να αναλάβει την υπόθεση. Σε αυτήν την περίπτωση, το δικαστήριο μπορεί να λάβει αποφάσεις σχετικά με τα εξής: Τον τρόπο με τον οποίο θα κατανέμει τη γονική μέριμνα μεταξύ των γονέων. Την καθορισμό της διαχείρισης των ιδιωτικών θεμάτων που αφορούν το παιδί. Την απόφαση σχετικά με τη μετακίνηση του παιδιού, εάν αυτή επηρεάζει το δικαίωμα επικοινωνίας με τον άλλο γονέα.
Συνεπώς, οι γονείς πρέπει να συνεργάζονται ακόμα και όταν η επιμέλεια ανατίθεται σε έναν από τους γονείς. Πρέπει να επιτυγχάνουν συμφωνία σε θέματα όπως το όνομα του παιδιού, το θρήσκευμα, θέματα υγείας, εκπαίδευση και τον τόπο διαμονής του παιδιού όταν αυτό επηρεάζει την επικοινωνία με τον άλλο γονέα. Γονική Φροντίδα: Σε περίπτωση που η μητέρα αναλαμβάνει την επιμέλεια του παιδιού, ο πατέρας διατηρεί το δικαίωμα γονικής φροντίδας για το παιδί. Αυτό σημαίνει ότι ο πατέρας έχει το δικαίωμα να συμμετέχει στις αποφάσεις που αφορούν τη διαχείριση της περιουσίας του παιδιού και να τον εκπροσωπεί σε νομικές υποθέσεις που αφορούν το παιδί.
Επιπλέον, όταν η επιμέλεια του παιδιού ανατίθεται στη μητέρα, ο πατέρας έχει το δικαίωμα να επικοινωνεί με το παιδί του. Αυτό το δικαίωμα συμβάλλει στη διατήρηση του συναισθηματικού δεσμού μεταξύ γονέα και παιδιού. Ο χρόνος επικοινωνίας καθορίζεται από το δικαστήριο, αλλά συνήθως αντιστοιχεί σε ένα τρίτο του συνολικού χρόνου, εκτός αν υπάρχουν ειδικοί λόγοι για διαφορετική ρύθμιση. Η μητέρα πρέπει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του παιδιού με τον πατέρα. Αυτές οι αποφάσεις διασφαλίζουν ότι το συμφέρον του παιδιού παραμένει στο επίκεντρο και ότι και οι δύο γονείς έχουν τον αναγκαίο ρόλο και δικαιώματα στη ζωή του παιδιού τους.