Ασφαλιστικά δικαιώματα & σύμφωνο συμβίωσης

Από το 2015 και μετά, με την εφαρμογή του Νόμου 4356/2015, οι συμβιώνοντες εταίροι απολαμβάνουν πλήρη ισότητα με τους παντρεμένους όσον αφορά τα ασφαλιστικά τους δικαιώματα, τις επιδόσεις, τις υποχρεώσεις και τους περιορισμούς. Συγκεκριμένα:

Κοινωνική Ασφάλιση:

Επίδομα Γάμου: Οι εταίροι δικαιούνται το επίδομα γάμου, το οποίο ανέρχεται στο 10% του βασικού μισθού ή ημερομισθίου, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις, όπως το ετήσιο εισόδημα.

Άδεια Γάμου: Κάθε εταίρος δικαιούται άδεια γάμου πέντε ημερών.

Συμμετοχή σε Προγράμματα Απασχόλησης: Ισχύουν οι ίδιοι όροι για τους εταίρους όπως και για τα παντρεμένα ζευγάρια.

Σύνταξη Χηρείας: Σε περίπτωση θανάτου ενός εταίρου, ο άλλος δικαιούται σύνταξη χηρείας, εφόσον πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις, όπως η διάρκεια της συμβίωσης και η ηλικία.

Ασφαλιστική Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.

Υγειονομική Περίθαλψη:

Δωρεάν Κάλυψη: Ο σύντροφος που δεν εργάζεται ή έχει χαμηλότερο εισόδημα μπορεί να ασφαλιστεί για υγειονομική περίθαλψη στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου.

Εξαιρέσεις: Σε ορισμένα Ταμεία (π.χ. ΟΑΕΕ) η ασφάλιση μπορεί να περιορίζεται μόνο στην κύρια σύνταξη και όχι στην υγειονομική περίθαλψη.

Οδηγία του ΕΦΚΑ:

Διακρίνονται δύο ομάδες συνταξιούχων ανάλογα με την ημερομηνία συνταξιοδότησής τους:

Συνταξιούχοι πριν τις 13 Μαΐου 2016: Συνεχίζουν να λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους, με υπολογισμό βάσει των προηγούμενων διατάξεων.

Συνταξιούχοι από τις 13 Μαΐου 2016 και μετά: Δεν λαμβάνουν τα επιδόματα ως προσαύξηση της σύνταξής τους.

Άλλα Επιδόματα:

Επίδομα γάμου: Χορηγείται μία φορά μετά από την υποβολή αίτησης.

Επίδομα τέκνων: Χορηγείται ως οικογενειακό επίδομα και υπολογίζεται για τον υπολογισμό της σύνταξης.

Σημαντικές Διαφορές:

Ποσό: Τα επιδόματα για τους συνταξιούχους της δεύτερης ομάδας (μετά τις 13/5/2016) είναι χαμηλότερα από εκείνα της πρώτης ομάδας.

Ασφάλιση συζύγου: Στην πρώτη ομάδα, ο/η σύζυγος μπορεί να ασφαλιστεί στο Ταμείο του/της εργαζόμενου/ης συζύγου. Στη δεύτερη ομάδα, η ασφάλιση του/της συζύγου γίνεται μέσω του e-ΕΦΚΑ.

Λύση Συμφώνου Συμβίωσης:

Σύμφωνα με την οδηγία και τον Νόμο 4356/2015, η λύση του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να πραγματοποιηθεί με τους εξής τρόπους:

Συμφωνία:

• Αμοιβαία συναίνεση: Τα μέλη του Συμφώνου Συμβίωσης μπορούν να το λύσουν με κοινή συμφωνία.
• Διαδικασία: Η συμφωνία λύσης συντάσσεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
• Επισημοποίηση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο κατατίθεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας των ενδιαφερομένων.

Μονομερής Δήλωση:

• Δικαίωμα: Κάθε μέλος του Συμφώνου Συμβίωσης μπορεί να το λύσει με μονομερή δήλωση.
• Διαδικασία: Η μονομερής δήλωση λύσης γίνεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
• Επίδοση: Το συμβολαιογραφικό έγγραφο παραδίδεται στο άλλο μέλος με δικαστικό επιμελητή.
• Προθεσμία: Η λύση του Συμφώνου ισχύει τρεις (3) μήνες μετά την παράδοση της δήλωσης.

Δικαίως:

• Γάμος: Το Σύμφωνο Συμβίωσης λήγει αυτοδικαίως σε περίπτωση γάμου μεταξύ των μελών του.

Σημεία Ανάλυσης:

• Διακοπή της συμβίωσης: Τα μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να συνεχίσουν να ζουν μαζί μετά τη διάλυση.
• Διακοπή οικονομικών δεσμών: Οι οικονομικές σχέσεις που αναπτύχθηκαν κατά τη διάρκεια της συμβίωσης τερματίζονται.
• Επίλυση οικονομικών διαφορών: Τα μέλη επιλύουν οποιεσδήποτε περιουσιακές διαφορές που προκύπτουν από τη διάλυση.

Τα συμβόλαια συμβίωσης που υπογράφηκαν πριν από την εφαρμογή του Νόμου 4356/2015 (24/12/2015) εξακολουθούν να ρυθμίζονται από την προηγούμενη νομοθεσία. Αυτό σημαίνει ότι τα ασφαλιστικά δικαιώματα και οι υποχρεώσεις καθορίζονται από τις παλαιότερες νομικές διατάξεις. Ωστόσο, υπάρχει μια εξαίρεση: τα μέλη μπορούν να επιλέξουν να υπαχθούν στις διατάξεις του Νόμου 4356/2015.

Η επιλογή αυτή γίνεται μέσω των εξής βημάτων:

1. Δήλωση: Οι ενδιαφερόμενοι καταθέτουν κοινή δήλωση, η οποία συντάσσεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
2. Κατάθεση: Η δήλωση υποβάλλεται στο ληξιαρχείο του τόπου κατοικίας τους.

Με την υπαγωγή στον Νόμο 4356/2015, τα μέλη αποκτούν τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που αυτός ορίζει.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η υπαγωγή στον Νόμο 4356/2015 είναι οριστική και δεν μπορεί να αναιρεθεί. Για τον λόγο αυτό, συνιστάται να συμβουλευτείτε έναν δικηγόρο, ώστε να εκτιμήσετε τις επιπτώσεις της υπαγωγής λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές συνθήκες κάθε ζευγαριού.