Χρησικτισία – Πως γίνεται και πότε είναι παράνομη

Η έννοια της χρησικτησίας είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό νομικό φαινόμενο. Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 1041 έως 1055 του Αστικού Κώδικα, η χρησικτησία αναδεικνύεται ως μια μοναδική μέθοδος για την απόκτηση είτε της κυριότητας είτε άλλων εμπράγματων δικαιωμάτων πάνω σε κινητά ή ακίνητα αντικείμενα.

Η βασική αρχή της χρησικτησίας περιγράφεται στο άρθρο 1041, το οποίο ορίζει ότι ένα άτομο μπορεί να γίνει κύριος ενός πράγματος, εφόσον το κατέχει με καλή πίστη και βάσει νόμιμου τίτλου για τρία χρόνια στην περίπτωση κινητών και για δέκα χρόνια στην περίπτωση ακινήτων. Αντίστοιχα, το άρθρο 1045 εισάγει την έννοια της έκτακτης χρησικτησίας, όπου η κυριότητα αποκτάται μετά από είκοσι χρόνια κατοχής, ανεξάρτητα από την πίστη ή τον τίτλο.

Για την επίτευξη της τακτικής χρησικτησίας, απαιτούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις: να υπάρχει κατοχή, καλή πίστη, νόμιμος ή υποτιθέμενος νόμιμος τίτλος, και η πάροδος του απαιτούμενου χρόνου. Καλή πίστη σημαίνει ότι ο κάτοχος πιστεύει, χωρίς σοβαρή αμέλεια, ότι έχει αποκτήσει την κυριότητα νομίμως.

Για την έκτακτη χρησικτησία, οι προϋποθέσεις είναι η κατοχή του αντικειμένου με την πεποίθηση της κυριότητας για είκοσι χρόνια, χωρίς την απαίτηση καλής πίστης. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η συνεχής κατοχή για αυτό το διάστημα είναι καθοριστική.

Σύμφωνα με το άρθρο 1045 του Αστικού Κώδικα, καθορίζεται η κυριότητα μέσω ειδικής παραγραφής, όπου αναφέρεται ότι ο οποιοσδήποτε κατέχει ένα μετακινήσιμο ή ακίνητο αντικείμενο για διάστημα είκοσι ετών με συνεχή και αδιάλειπτη χρήση, αποκτά την κυριότητά του μέσω αυτής της διαδικασίας.

Για την επίτευξη κυριότητας μέσω αυτής της ειδικής παραγραφής απαιτούνται οι εξής προϋποθέσεις: α) η άσκηση κατοχής του αντικειμένου ως νόμιμου ιδιοκτήτη, β) η πάροδος είκοσι ετών κατοχής, και γ) το αντικείμενο πρέπει να είναι επιλέξιμο για κυριότητα μέσω αυτής της διαδικασίας. Δεν απαιτείται να υπάρχει καλή πίστη· και οι πράξεις κατοχής από άτομο με κακή πίστη μπορούν να οδηγήσουν στην απόκτηση κυριότητας, εφόσον πληρούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις. Επιπλέον, η συνεχής και αδιάκοπη άσκηση κατοχής για είκοσι χρόνια είναι κρίσιμη.

Η ολική κυριαρχία επί του αντικειμένου πρέπει να είναι πλήρης, καλύπτοντας όλες τις χρήσεις του αντικειμένου, ενώ πρέπει να ασκείται με την πεποίθηση της ιδιοκτησίας. Η νομιμότητα της κατοχής δεν επηρεάζει την επίτευξη κυριότητας μέσω αυτής της διαδικασίας. Για την απόκτηση κυριότητας απαιτούνται εμφανείς πράξεις κατοχής, όπως η διαχείριση του αντικειμένου, η φράξη, η καλλιέργεια, η διενέργεια τοπογραφικών μελετών, επισκέψεις κ.ά., χωρίς την ανάγκη νόμιμου ή υποτιθέμενου τίτλου.

Η χρησικτησία μπορεί να ανασταλεί ή να διακοπεί υπό ορισμένες συνθήκες, όπως κατά τη διάρκεια δικαστικής διαμάχης ή εάν χαθεί η κατοχή του αντικειμένου. Επιπλέον, η δυνατότητα διαδοχής στη χρησικτησία επιτρέπει τη συνέχιση της κατοχής μέσω κληρονομικής διαδοχής ή μεταβίβασης, με το χρονικό διάστημα της προηγούμενης κατοχής να προσμετράται στον νέο κάτοχο.

Η δυνατότητα διαδοχής στην κατοχή ενός ακινήτου είναι εφικτή. Αν ο αρχικός κάτοχος του ακινήτου δεν είναι πλέον ο ίδιος κατά τη διάρκεια της κατοχής, λόγω θανάτου ή άλλης αιτίας που προκαλεί τη μεταβίβαση ή κληρονομιά του ακινήτου σε τρίτο πρόσωπο, ο χρόνος της προηγούμενης κατοχής λαμβάνεται υπόψη για το νέο κάτοχο, σύμφωνα με τον νόμο. Για την αναγνώριση του χρόνου κατοχής υπέρ του διαδόχου, δεν απαιτούνται άλλες ειδικές προϋποθέσεις εκτός από την κατοχή των αναγκαίων προσόντων του αρχικού κατόχου.

Στην περίπτωση της κληρονομικής διαδοχής, η καλή πίστη του διαδόχου δεν είναι απαραίτητη. Ωστόσο, αν ο αρχικός κάτοχος δεν είχε καλή πίστη, ο χρόνος κατοχής δεν μπορεί να προστεθεί στον χρόνο κατοχής του διαδόχου, και έτσι, ο χρόνος κατοχής για τον διάδοχο ξεκινά από τη στιγμή που αυτός απέκτησε την κατοχή του ακινήτου.

Πότε είναι παράνομη η Χρησικτισία

Η χρησικτησία μπορεί να θεωρηθεί παράνομη σε πολλές περιπτώσεις, αλλά γενικά περιλαμβάνει καταστάσεις όπου η κατοχή του ακινήτου αποκτήθηκε ή συνεχίζεται με τρόπους που παραβιάζουν το νόμο. Κάποιες από τις συνηθέστερες περιπτώσεις που η χρησικτησία μπορεί να θεωρηθεί παράνομη περιλαμβάνουν:

1. Παραβίαση Δικαιωμάτων Ιδιοκτησίας: Αν η κατοχή ενός ακινήτου γίνεται χωρίς τη συγκατάθεση του νόμιμου ιδιοκτήτη ή υπερβαίνει τα όρια της εξουσιοδότησης που έχει δοθεί, η κατοχή μπορεί να θεωρηθεί παράνομη.
2. Χρήση Βίας ή Απειλής: Η κατάκτηση ή διατήρηση της κατοχής μέσω της χρήσης βίας, απειλής ή άλλων παράνομων μέσων είναι παράνομη.
3. Κατοχή Χωρίς Δικαιολογητικά Βάση: Η κατοχή ιδιοκτησίας χωρίς νομική βάση ή δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν τη νόμιμη κατοχή ή χρήση της ιδιοκτησίας μπορεί να κριθεί παράνομη.
4. Παραβίαση Προϋποθέσεων Νόμιμης Κατοχής: Αν η κατοχή δεν πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, όπως η καλοπιστία ή η διαρκής και ανενόχλητη χρήση για έναν συγκεκριμένο χρόνο, μπορεί να θεωρηθεί παράνομη.
5. Κατοχή Παράνομων Αντικειμένων: Η κατοχή ακινήτου για την αποθήκευση ή χρήση παράνομων αντικειμένων ή για την εκτέλεση παράνομων δραστηριοτήτων είναι επίσης παράνομη.

Η κατανόηση της νομοθεσίας που διέπει την κατοχή και τη χρήση ακινήτων είναι σημαντική για την αποφυγή παράνομων καταστάσεων και τυχόν νομικών συνεπειών.

Αυτή η συνοπτική παρουσίαση αναδεικνύει την πολυπλοκότητα και τη σημασία της χρησικτησίας ως νομικού μηχανισμού για την απόκτηση κυριότητας, καθώς και τις διαδικαστικές λεπτομέρειες που απαιτούνται για την επιτυχή εφαρμογή της.