Βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα . Το σημείο καταχώρησης βαρέων και ανθυγιεινών ενσήμων είναι μία δύσκολη κατάσταση για πολλούς εργαζόμενους. Υπάρχουν πολλοί εργαζόμενοι που αναγκάζονται να εργαστούν σε αυτές τις συνθήκες και να προσπαθήσουν να αντεπεξέλθουν στις απαιτήσεις τους. Η τάση για αύξηση των όρων συνταξιοδότησης δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα, αλλά είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που επηρεάζει πολλές χώρες.
Η αύξηση του προσδόκιμου χρόνου ζωής των ανθρώπων είναι ένας από τους κύριους λόγους πίσω από αυτή την αλλαγή στους όρους συνταξιοδότησης. Επιπλέον, η μείωση του πληθυσμού σε εργασιακή ηλικία, που καλύπτει το εύρος ηλικίας από τα 20 έως τα 64, αποτελεί έναν άλλο λόγο για την ανάγκη να παραταθούν οι εργασιακές δραστηριότητες για πολλούς ανθρώπους.
Παράλληλα, πρέπει να σημειώσουμε ότι υπάρχουν ορισμένες εξαιρέσεις στους όρους συνταξιοδότησης για ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων. Για παράδειγμα, οι μητέρες ανηλίκων παιδιών μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε νεότερη ηλικία, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Επίσης, άνθρωποι που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες μπορεί να δικαιούνται αναπηρική σύνταξη και να συνταξιοδοτηθούν σε μικρότερη ηλικία.
Ωστόσο, οι εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα παραμένουν συνήθως υπό τους ίδιους όρους συνταξιοδότησης όπως οι υπόλοιποι. Η δυνατότητα αυτών των εργαζομένων να συνταξιοδοτηθούν σε μικρότερη ηλικία συνδέεται συνήθως με την κατάστασή τους όσον αφορά την υγεία και την αναπηρία.
Η πρώτη ομάδα ασφαλισμένων που δικαιούνται συντάξεως με βαρέα ένσημα αποτελείται από τους νέους ασφαλισμένους που έχουν συγκεντρώσει 10.500 ένσημα, με 7.500 από αυτά να είναι βαρέα. Άντρες και γυναίκες που έχουν εργαστεί για 35 χρόνια, με τα 25 από αυτά να είναι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, έχουν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα. Στη δεύτερη ομάδα ασφαλισμένων που δικαιούνται συντάξεως με βαρέα ένσημα ανήκουν αυτοί που έχουν 4.500 ένσημα, με 3.600 από αυτά να είναι βαρέα. Σε αυτήν την κατηγορία περιλαμβάνονται άντρες και γυναίκες ασφαλισμένοι με συνολικές ημέρες ασφάλισης 15 ετών, από τις οποίες τα 12 έτη είναι με βαρέα ένσημα. Σημειώνεται ότι στην συγκεκριμένη κατηγορία, η συνταξιοδότηση είναι δυνατή μόνο με πλήρη σύνταξη και όχι με μειωμένη. Επιπλέον, ο ασφαλισμένος που επιθυμεί να συνταξιοδοτηθεί χρησιμοποιώντας αυτήν την κατηγορία, πρέπει να έχει τουλάχιστον 1000 ένσημα, και να έχει υποβληθεί σε αυτήν την διαδικασία εντός των τελευταίων 17 ετών από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.
Τα βαρέα και ανθυγιεινά ένσημα είναι ο χρόνος ασφάλισης που έχει πραγματοποιήσει ένας εργαζόμενος σε ένα επάγγελμα που θεωρείται ότι είναι επιβλαβές για την υγεία του. Οι εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα έχουν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένο όριο ηλικίας και με αυξημένο συντελεστή αναπλήρωσης.
Ποιά είναι τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα;
Τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα καθορίζονται με απόφαση της Διαρκούς Επιτροπής Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων (ΔΕΒΑΕ). Η τελευταία απόφαση της ΔΕΒΑΕ, που εκδόθηκε το 2011, περιλαμβάνει περίπου 365.000 εργαζόμενους.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με βαρέα ένσημα;
Υπάρχουν δύο περιπτώσεις συνταξιοδότησης με βαρέα ένσημα:
- Συνολικά 10.500 ένσημα, εκ των οποίων τουλάχιστον 7.500 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
- Συνολικά 4.500 ένσημα, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Στην πρώτη περίπτωση, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι:
- Για τους άνδρες: 60 έτη μέχρι την 31.12.2012 και 62 έτη από την 1.1.2013 και εφεξής.
- Για τις γυναίκες: 55 έτη μέχρι το 2010, 56 έτη μέχρι το 2011, 57 έτη μέχρι το 2012 και 62 έτη από την 1.1.2013 και εφεξής.
Στη δεύτερη περίπτωση, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι:
- Για τους άνδρες και τις γυναίκες: 55 έτη.
Επιπλέον, και στις δύο περιπτώσεις απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 1.000 ημερών εργασίας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα τα τελευταία 17 έτη πριν τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
Ποια είναι τα οφέλη των βαρέων ενσήμων;
Οι εργαζόμενοι που συνταξιοδοτούνται με βαρέα ένσημα έχουν τα ακόλουθα οφέλη:
- Μειωμένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης.
- Αυξημένο συντελεστή αναπλήρωσης.
Πώς αναγνωρίζονται τα βαρέα ένσημα;
Τα βαρέα ένσημα αναγνωρίζονται με αίτηση του ασφαλισμένου στο αρμόδιο ασφαλιστικό φορέα. Για την αναγνώριση των βαρέων ενσήμων, απαιτείται η προσκόμιση:
- Απόδειξη εργοδότη ή βεβαίωση ασφαλιστικού φορέα για τις ημέρες εργασίας στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
- Πιστοποιητικό υγείας από Δημόσιο Νοσοκομείο ή Κέντρο Υγείας για την έκθεση του ασφαλισμένου σε βλαπτικούς παράγοντες.
Ειδικές ρυθμίσεις για ορισμένα επαγγέλματα
Για ορισμένα επαγγέλματα, προβλέπονται ειδικές ρυθμίσεις συνταξιοδότησης με βαρέα ένσημα. Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στην παραγωγή και επεξεργασία αμιάντου και προϊόντων αμιαντοτσιμέντου δικαιούνται να συνταξιοδοτηθούν στο 50ο έτος της ηλικίας τους με 4.500 ένσημα, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.
Επιπλέον, οι εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει 25 έτη εργασίας σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, δικαιούνται να λάβουν σύνταξη αναπηρίας με το 50% της σύνταξης γήρατος.