Η διαδικασία της αγωγής περί κλήρου αποβλέπει στην προστασία του δικαιώματος κληρονομίας ενός κληρονόμου. Σε αυτή την αγωγή, ο κληρονόμος μπορεί να εκδηλώσει δικαστική διαμάχη ενάντια σε οποιονδήποτε κατακρατεί περιουσιακά στοιχεία της κληρονομίας, με στόχο την αναγνώριση του δικαιώματός του και την επιστροφή της κληρονομίας σε αυτόν.
Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η αγωγή είναι υποχρεωτική για τον κατηγορούμενο να επιστρέψει τα αντικείμενα της κληρονομίας στον αγοραστή τους. Επιπλέον, η αγωγή περί κλήρου καλύπτει όλα τα στοιχεία της κληρονομίας, ανεξάρτητα από την φύση ή την αξία τους.
Ο κληρονόμος που ασκεί αυτή την αγωγή πρέπει να αποδείξει ότι είναι πράγματι ο νόμιμος διάδοχος του κληρονομούμενου. Αυτή η απόδειξη μπορεί να βασιστεί σε διάφορες κληρονομικές σχέσεις, συμπεριλαμβανομένων διαθηκών και νόμιμων κληρονομικών διαδοχών.
Σε περίπτωση που η αγωγή περί κλήρου γίνει δεκτή, το δικαστήριο αναγνωρίζει το δικαίωμα κληρονομίας του αγοραστή και διατάσσει την επιστροφή των στοιχείων της κληρονομίας από τον κατηγορούμενο.
Ειδικότερα, τα δικαιώματα του κληρονόμου στην αγωγή περί κλήρου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
Πίνακας Περιεχομένου
- Το δικαίωμα να ζητήσει την αναγνώριση του δικαιώματός του ως κληρονόμου.
- Το δικαίωμα να απαιτήσει την παράδοση της κληρονομίας ή ενός συγκεκριμένου αντικειμένου από αυτή.
- Το δικαίωμα να απαιτήσει από τον κατηγορούμενο να επιστρέψει τα κέρδη που προέκυψαν από την κληρονομία, καθώς και οποιαδήποτε επιπλέον προσωπική περιουσία από την κληρονομία.
Η αγωγή περί κλήρου αποτελεί σημαντικό νομικό μέσο για την προστασία των δικαιωμάτων του κληρονόμου. Είναι απαραίτητη όταν υπάρχουν αμφιβολίες ή αμφισβητήσεις όσον αφορά το κληρονομικό δικαίωμά του.
Η συνολική παραβίαση της νόμιμης μοίρας του δικαιούχου συμβαίνει όταν:
- Ο κληρονομούμενος δεν αφήνει κανένα αγαθό ή περιουσία για τον δικαιούχο της νόμιμης μοίρας.
- Ο κληρονομούμενος αφήνει στον δικαιούχο μια περιουσία ή ένα ποσό που έχει μικρότερη αξία από το μισό της νόμιμης μοίρας που του αναλογεί.
- Ο κληρονομούμενος επιβάλει περιορισμούς στον δικαιούχο που τον εμποδίζουν από το να λάβει το σύνολο της νόμιμης μοίρας του.
Σε περίπτωση πλήρους παραβίασης της νόμιμης μοίρας, ο δικαιούχος δεν είναι υποχρεωμένος να τηρήσει τις οδηγίες της διαθήκης και έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από τους κληρονόμους την επιστροφή του μέρους της περιουσίας που του ανήκει νόμιμα.
Για παράδειγμα, αν ένας κληρονομούμενος έχει δύο παιδιά, και αφήνει ολόκληρη την κληρονομιά σε ένα από τα παιδιά του στη διαθήκη του, το άλλο παιδί θα έχει παραβίαση της νόμιμης μοίρας του και θα έχει το δικαίωμα να απαιτήσει το μερίδιο του που του ανήκει νόμιμα.
Η ανάκτηση της παραβιασμένης νόμιμης μοίρας μπορεί να επιτευχθεί μέσω της νομικής διαδικασίας της αγωγής για κληρονομία, και απαιτεί από τους κληρονόμους να επιστρέψουν το μερίδιο που παραβιάστηκε στον δικαιούχο.
Ποιος μπορεί να υποβάλει αγωγή σχετικά με την κληρονομιά;
Δικαιούχοι να κινήσουν αγωγή σχετικά με την κληρονομιά είναι όλοι οι πιθανοί δικαιούχοι της κληρονομιάς, ανεξάρτητα από το αν αυτή η κληρονομιά προήλθε από διαθήκη ή από νόμιμη κληρονομική διαδοχή.
Συγκεκριμένα, οι δικαιούχοι που μπορούν να υποβάλουν αγωγή σχετικά με την κληρονομιά περιλαμβάνουν:
- Τους νόμιμους κληρονόμους, δηλαδή τα άτομα που θα αναγορευθούν ως κληρονόμοι εάν δεν υπάρχει διαθήκη.
- Τους κληρονόμους που προκύπτουν από διαθήκη, δηλαδή τα άτομα που ο κληρονομούμενος έχει ορίσει ως δικαιούχους στη διαθήκη του.
- Άλλους δικαιούχους που έχουν νόμιμη σχέση με τον κληρονομούμενο, όπως ο σύζυγος ή ο σύντροφος του κληρονομούμενου σε περίπτωση συμφώνου συμβίωσης.
Επιπλέον, ο μεριδούχος έχει το δικαίωμα να υποβάλει αγωγή σχετικά με την κληρονομιά αν η νόμιμη μερίδα του παραβιάζεται από τη διαθήκη του κληρονομούμενου.
Τέλος, η αγωγή σχετικά με την κληρονομιά μπορεί να κινηθεί είτε από έναν δικαιούχο μόνο του, είτε σε συνεργασία με άλλους δικαιούχους.
Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, το άρθρο 1872 καθορίζει τα αντικείμενα της κληρονομίας ως εξής:
- Αντικείμενα στα οποία ο κληρονομούμενος είχε δικαίωμα να νομεί ή να κατέχει κατά την χρονική στιγμή του θανάτου του. Αυτά τα αντικείμενα μπορούν να είναι κινητά ή ακίνητα, υλικά ή άυλα. Παραδείγματα περιλαμβάνουν χρήματα, ακίνητα, κινητά αντικείμενα, απαιτήσεις, δικαιώματα, μερίδια σε εταιρείες, άδειες χρήσης και άλλα.
- Οποιοδήποτε αντικείμενο ο νομέας της κληρονομίας αποκτά μέσω νομικής διαδικασίας, χρησιμοποιώντας κληρονομιακά μέσα. Κληρονομιακά μέσα αναφέρονται σε αντικείμενα που είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την κληρονομία και η χρήση τους οδηγεί στην απόκτηση ανταλλάγματος. Ένα παράδειγμα είναι εάν ο νομέας της κληρονομίας πουλήσει ένα ακίνητο περιουσιακό στοιχείο της κληρονομίας, τότε το τίμημα της πώλησης θεωρείται αντικείμενο της κληρονομίας.
- Τα αντικείμενα της κληρονομίας μπορούν να είναι υλικά ή άυλα. Τα υλικά αντικείμενα είναι αυτά που μπορούν να αντιληφθούν με τις αισθήσεις, όπως τα χρήματα, τα ακίνητα και τα κινητά αντικείμενα. Τα άυλα αντικείμενα αφορούν δικαιώματα, απαιτήσεις, άδειες χρήσης και άλλα παρόμοια.
- Τα αντικείμενα της κληρονομίας μπορούν επίσης να είναι είτε ατομικά είτε κοινά. Τα ατομικά αντικείμενα ανήκουν αποκλειστικά στον κληρονομούμενο, ενώ τα κοινά αντικείμενα ανήκουν ταυτόχρονα σε άλλους ανθρώπους, είτε κατά κυριότητα είτε κατά νομή.
- Τα αντικείμενα της κληρονομίας μπορούν να είναι είτε ενσώματα είτε ασώματα. Τα ενσώματα αντικείμενα έχουν φυσική ύπαρξη, όπως τα κινητά αντικείμενα και τα ακίνητα, ενώ τα ασώματα αντικείμενα αφορούν δικαιώματα, απαιτήσεις, άδειες χρήσης και άλλα.
- Τα αντικείμενα της κληρονομίας μπορούν να είναι είτε ενεργητικά είτε παθητικά. Τα ενεργητικά αντικείμενα έχουν θετική αξία για τον κληρονομούμενο, όπως τα χρήματα και τα ακίνητα. Τα παθητικά αντικείμενα αφορούν αρνητικές αξίες, όπως χρέη και υποχρεώσεις.
Η αξία των αντικειμένων της κληρονομίας καθορίζεται κατά την ημέρα του θανάτου του κληρονομούμενου.
Σύμφωνα με τις διατάξεις των αρθρων 1874, 1876 και 1096 του Αστικού Κώδικα, η ευθύνη για τα οφέλη που προκύπτουν από μια κληρονομία εξαρτάται από τον συγκεκριμένο ρόλο και τα δικαιώματα των διαφόρων ενδιαφερομένων:
- Οι κληρονόμοι φέρουν ευθύνη για τα οφέλη που προκύπτουν από την κληρονομία. Αυτή η ευθύνη καλύπτει τα θετικά οφέλη (όπως εισοδήματα από κληρονομιαία αγαθά) και τα αρνητικά οφέλη (όπως μείωση της αξίας των κληρονομιαίων αγαθών) και ισχύει από την ημέρα του θανάτου του κληρονομούμενου μέχρι την ημέρα που δεχτεί ο κληρονόμος την κληρονομία.
- Ο δανειστής του κληρονομούμενου έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει από τους κληρονόμους την αποζημίωση για τα χρέη του κληρονομούμενου, καθώς και τα τόκα και τα έξοδα που προέκυψαν από την εκπλήρωσή τους. Η ευθύνη των κληρονόμων περιορίζεται στην αξία της κληρονομίας.
- Τα άτομα που παράνομα επωφελούνται από μια κληρονομία, σύμφωνα με το άρθρο 1096, υποχρεούνται να επιστρέψουν τα οφέλη αυτά στους κληρονόμους. Η ευθύνη αυτή δεν έχει όριο και ισχύει όταν κάποιο πρόσωπο έχει επωφεληθεί από την κληρονομία χωρίς νόμιμο δικαίωμα.
Συνολικά, η ευθύνη για τα οφέλη κατά τις διατάξεις 1874, 1876 και 1096 του Αστικού Κώδικα εξαρτάται από τον ρόλο και τις περιστάσεις κάθε ενδιαφερόμενου, και η νομοθεσία καθορίζει τις συγκεκριμένες υποχρεώσεις και ευθύνες για κάθε περίπτωση. Συζητήστε με τον δικηγόρο για κληρονομικά Ιωάννη Μπούρα την δική σας υπόθεση.