Σωματική Βλάβη

Το 16ο Κεφάλαιο του νέου Ποινικού Κώδικα ασχολείται με την προστασία της σωματικής ακεραιότητας του ανθρώπου. Στην έννοια της σωματικής ακεραιότητας περιλαμβάνεται η δομική και λειτουργική ακεραιότητα του ανθρώπινου σώματος, που μπορεί να υποστεί βλάβη είτε μέσω τραυματισμών είτε μέσω επιδείνωσης της υγείας. Αυτό σημαίνει ότι προστατεύονται τόσο η εξωτερική μορφή του σώματος όσο και η εσωτερική του λειτουργία. Ο αναθεωρημένος Ποινικός Κώδικας, όπως αναθεωρήθηκε με τον Ν. 4619/2019 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουλίου 2019, εισάγει σημαντικές τροποποιήσεις στη νομοθεσία που αφορά τη σωματική βλάβη, παρέχοντας μεγαλύτερη σαφήνεια στις κατηγορίες και τις ποινές.

Κατηγορίες Σωματικής Βλάβης

Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, η σωματική βλάβη διακρίνεται σε βασικές κατηγορίες:

1. Σωματική κάκωση: Αναφέρεται σε εξωτερικούς τραυματισμούς που είναι ορατοί και επηρεάζουν τη μορφή του σώματος.
2. Βλάβη της υγείας: Εννοεί τις εσωτερικές βλάβες που επηρεάζουν την υγεία του ατόμου, ακόμα κι αν δεν είναι εμφανείς εξωτερικά.

Η απλή σωματική βλάβη, όπως ορίζεται στο άρθρο 308 παράγραφος 1 εδάφιο α΄ του Ποινικού Κώδικα, καλύπτει περιπτώσεις όπου η βλάβη δεν είναι σοβαρή. Αυτές οι βλάβες δεν προκαλούν σημαντική ή μακροχρόνια αναπηρία ή κίνδυνο για τη ζωή του ατόμου, αλλά είναι αρκετά σοβαρές για να επιβληθούν ποινικές κυρώσεις.

Είδη Σωματικής Βλάβης

Υπάρχουν έξι κύρια είδη σωματικής βλάβης:

1. Απλή σωματική βλάβη
2. Απρόκλητη σωματική βλάβη
3. Επικίνδυνη σωματική βλάβη
4. Βαριά σωματική βλάβη, με υποκατηγορία τη βαριά σκοπούμενη ή επιδιωκόμενη σωματική βλάβη
5. Θανατηφόρος σωματική βλάβη
6. Σωματική βλάβη εξ αμελείας

Απλή Σωματική Βλάβη

Για να κατανοήσουμε την έννοια της απλής σωματικής βλάβης, την συγκρίνουμε με την έμπρακτη εξύβριση. Στην έμπρακτη εξύβριση, η ενέργεια επηρεάζει το σώμα του θύματος περισσότερο προσβλητικά παρά βλαβερά. Αυτές οι ενέργειες προκαλούν στιγμιαίο πόνο ή ταπείνωση, αλλά δεν επιφέρουν μόνιμη βλάβη. Παραδείγματα περιλαμβάνουν το χαστούκι, το φτύσιμο, η ρίψη αντικειμένων, το κούρεμα χωρίς συναίνεση, το τράβηγμα μαλλιών ή αυτιών, και το τσίμπημα χωρίς μελάνιασμα.

Διαφορές με την έμπρακτη εξύβριση

Σε αντίθεση με την έμπρακτη εξύβριση, η απλή σωματική βλάβη περιλαμβάνει ενέργειες που αφήνουν ορατά σημάδια στο σώμα του θύματος και δεν είναι πλέον αβλαβείς. Στην περίπτωση της απλής σωματικής βλάβης, οι ενέργειες του δράστη αφήνουν σημάδια στο σώμα του θύματος, όπως εκδορές, σχισίματα, μελανιές, κατάγματα ή διαστρέμματα. Για παράδειγμα, μια γροθιά στο μάτι που προκαλεί μελανιά ή ένα χτύπημα με ραβδί στο χέρι που προκαλεί πληγή.

Με βάση τον παραπάνω ορισμό, η απλή σωματική βλάβη καλύπτει ένα ευρύ φάσμα σωματικών τραυματισμών και βλαβών της υγείας που, αν και δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρές, εξακολουθούν να παραβιάζουν την προστατευόμενη έννομη αγαθό της σωματικής ακεραιότητας.

Απρόκλητη Σωματική Βλάβη

Η απρόκλητη σωματική βλάβη προκύπτει όταν ο δράστης επιτίθεται σε ένα θύμα χωρίς να υπάρχει προηγούμενη γνωριμία ή οποιαδήποτε αφορμή για το έγκλημα. Πρόκειται για επιθέσεις που συμβαίνουν “χωρίς λόγο,” χωρίς να έχει υπάρξει καμία πρόκληση από το θύμα. Για παράδειγμα, αν κάποιος ξυλοκοπήσει μια γυναίκα επειδή του θυμίζει την πρώην σύζυγό του, αυτό θεωρείται απρόκλητη σωματική βλάβη.

Επικίνδυνη Σωματική Βλάβη

Η επικίνδυνη σωματική βλάβη χαρακτηρίζεται από τον επικίνδυνο τρόπο τέλεσης του εγκλήματος, όπου η δυνατότητα πρόκλησης κινδύνου για τη ζωή του θύματος είναι τιμωρητέα, ανεξαρτήτως του τελικού αποτελέσματος. Η επικινδυνότητα εκτιμάται από:

• Το μέσο που χρησιμοποιήθηκε (π.χ. βαριοπούλα, ακόμη κι αν δεν χτύπησε το θύμα).
• Το μέρος του σώματος που επλήγη (π.χ. χτύπημα με σουγιά στο λαιμό).
• Την ένταση του χτυπήματος (π.χ. ρίψη μεγάλων αντικειμένων σε κινούμενο όχημα).
• Τοποθεσία (π.χ. χτύπημα σε χείλος γκρεμού).
• Άλλες περιστάσεις που αυξάνουν την επικινδυνότητα.

Βαριά Σωματική Βλάβη

Η βαριά σωματική βλάβη αναφέρεται σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σοβαρός κίνδυνος που πραγματοποιείται, όπως χρόνια αναπηρία, μόνιμη αναπηρία ή ακρωτηριασμός. Το έγκλημα αυτό έχει πραγματικές επιπτώσεις και μπορεί να στιγματίσει τις ζωές των θυμάτων για χρόνια ή και για πάντα. Για παράδειγμα, αν κάποιος δαγκώσει το αυτί του θύματος προκαλώντας σχεδόν ολική αποκοπή, αυτό θεωρείται βαριά σωματική βλάβη ακόμη κι αν η επέμβαση συγκόλλησης είναι επιτυχής.

Βαριά Σκοπούμενη Σωματική Βλάβη

Η βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη αποτελεί υποκατηγορία της βαριάς σωματικής βλάβης και προκύπτει όταν ο δράστης επιδιώκει να προκαλέσει μόνιμη αναπηρία ή ακρωτηριασμό στο θύμα. Για παράδειγμα, ένας οδηγός που πέφτει σκόπιμα με το αυτοκίνητό του σε μοτοσυκλέτα με σκοπό να αφήσει το θύμα σε αναπηρική καρέκλα για λόγους εκδίκησης.

Θανατηφόρος Σωματική Βλάβη

Η θανατηφόρος σωματική βλάβη χαρακτηρίζεται από το αποτέλεσμα της, όπου ο δράστης επιδιώκει να προκαλέσει σωματική βλάβη αλλά τελικά προκαλεί τον θάνατο του θύματος. Υπάρχει δηλαδή πρόθεση για σωματική βλάβη και αμέλεια για το βαρύτερο αποτέλεσμα, τον θάνατο.

Σωματική Βλάβη εξ’ Αμελείας

Η σωματική βλάβη εξ’ αμελείας συμβαίνει όταν ο δράστης προκαλεί τραυματισμό λόγω αμέλειας χωρίς πρόθεση. Για παράδειγμα, σε ένα τροχαίο ατύχημα, αν ο οδηγός παραβιάσει τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και δεν είναι προσεκτικός, μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό σε έναν πεζό επειδή δεν τον απέφυγε εγκαίρως.