Νόμος 4800/2021: Νέες Αλλαγές στην Επιμέλεια των Τέκνων στην Ελλάδα
Πίνακας Περιεχομένου
Ο νόμος 4800/2021, ο οποίος ψηφίστηκε στις 21 Μαΐου 2021, έφερε σημαντικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο στην Ελλάδα, κυρίως σε θέματα που αφορούν την επιμέλεια των παιδιών σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης των γονέων. Με αυτόν τον νόμο, η επιμέλεια των παιδιών ανατίθεται από κοινού και στους δύο γονείς, καθιερώνοντας έτσι τη συνεπιμέλεια. Αυτή η αλλαγή επιδιώκει να διασφαλίσει την ισότητα των γονέων στην ανατροφή των παιδιών τους και να προάγει το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.
Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, όταν οι γονείς δεν συμβιώνουν πλέον, η επιμέλεια του παιδιού ανατίθεται από κοινού και στους δύο γονείς, εκτός αν ο δικαστής κρίνει ότι αυτό δεν είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
Η επιμέλεια περιλαμβάνει την καθημερινή φροντίδα, την εκπαίδευση και τις καθημερινές ανάγκες του παιδιού, ενώ η γονική μέριμνα περιλαμβάνει τη λήψη σημαντικών αποφάσεων για τη ζωή του παιδιού, όπως η επιλογή σχολείου, θρησκείας και ονόματος.
Κατά την απόφασή του, ο δικαστής λαμβάνει υπόψη διάφορους παράγοντες που αφορούν το συμφέρον του παιδιού, όπως:
- Την φυσική, ψυχική και συναισθηματική κατάσταση του παιδιού.
- Τη σχέση του παιδιού με τους γονείς του.
- Τις συνθήκες διαβίωσης του παιδιού.
- Τις ικανότητες των γονέων να φροντίσουν το παιδί.
Μετά τις αλλαγές που έφερε ο νόμος 4800/2021, η συνεπιμέλεια έχει γίνει η πιο διαδεδομένη πρακτική στην Ελλάδα. Ο πατέρας έχει δικαίωμα να ασκεί την επιμέλεια του παιδιού, εφόσον αυτό κρίνεται προς το συμφέρον του παιδιού.
Ορισμένες φορές, ο δικαστής μπορεί να αποφασίσει ότι η επιμέλεια πρέπει να δοθεί αποκλειστικά στον πατέρα, κυρίως στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Όταν ο πατέρας είναι ο μόνος γονέας που μπορεί να φροντίσει το παιδί.
- Όταν η μητέρα είναι ανίκανη να φροντίσει το παιδί λόγω σωματικής ή ψυχικής ασθένειας.
- Όταν η μητέρα έχει κακοποιητική συμπεριφορά προς το παιδί.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η επιμέλεια του παιδιού στον πατέρα είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα που κρίνεται από τον δικαστή βάσει των ειδικών συνθηκών κάθε περίπτωσης. Ο πατέρας που επιθυμεί να αναλάβει την επιμέλεια του παιδιού πρέπει να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία στο δικαστήριο που να τεκμηριώνουν ότι αυτό είναι προς το συμφέρον του παιδιού.
Πλεονεκτήματα της Συνεπιμέλειας
Η εφαρμογή της συνεπιμέλειας προσφέρει πολλά οφέλη τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Συγκεκριμένα:
- Ψυχολογική Σταθερότητα: Τα παιδιά διατηρούν τη σχέση τους και με τους δύο γονείς, γεγονός που συμβάλλει στην ψυχολογική τους σταθερότητα και ασφάλεια.
- Εξισορρόπηση Ρόλων: Οι γονείς μοιράζονται τις ευθύνες και τις χαρές της ανατροφής των παιδιών, προωθώντας την ισότητα των φύλων στην οικογενειακή ζωή.
- Μείωση Συγκρούσεων: Η ανάγκη για συνεχή επικοινωνία και συνεργασία μπορεί να μειώσει τις συγκρούσεις και τις εντάσεις μεταξύ των γονέων.
Προκλήσεις και Αντιδράσεις
Παρά τα πλεονεκτήματα, η εφαρμογή της συνεπιμέλειας μπορεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις. Ορισμένοι γονείς μπορεί να δυσκολευτούν να συνεργαστούν αποτελεσματικά, ιδιαίτερα αν υπάρχουν σημαντικές διαφορές ή συγκρούσεις. Οι αντιδράσεις προς τον νόμο έχουν αναδείξει την ανάγκη για επαρκή υποστήριξη και καθοδήγηση των γονέων, ώστε να διαχειριστούν τις νέες απαιτήσεις της συνεπιμέλειας.
Κριτήρια για την Ανάθεση της Επιμέλειας
Σύμφωνα με τον νέο νόμο, ο δικαστής πρέπει να εξετάσει βασικά κριτήρια κατά την ανάθεση της επιμέλειας των παιδιών:
- Συμφέρον του Παιδιού: Ο κυριότερος παράγοντας που λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο.
- Προσωπικότητα και Ικανότητες των Γονέων: Η ωριμότητα και η ικανότητα των γονέων να μεγαλώσουν και να εκπαιδεύσουν το παιδί.
- Σχέσεις Γονέων και Παιδιού: Η ποιότητα των σχέσεων που διατηρούν οι γονείς με το παιδί.
- Συνθήκες Διαβίωσης: Οι συνθήκες διαβίωσης των γονέων και του παιδιού.
- Ανάγκες του Παιδιού: Ιδιαίτερα αν το παιδί έχει αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Διαδικασία Ανάθεσης της Επιμέλειας
Η διαδικασία ξεκινάει όταν ένας ή και οι δύο γονείς καταθέσουν αίτηση στο αρμόδιο δικαστήριο. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει:
- Στοιχεία των Γονέων και του Παιδιού: Ονοματεπώνυμα, διευθύνσεις κ.λπ.
- Αίτημα του Αιτούντα Γονέα: Τι ζητάει ο γονέας που υποβάλλει την αίτηση.
- Επιχειρήματα του Αιτούντα Γονέα: Λόγοι για τους οποίους το αίτημα εξυπηρετεί το συμφέρον του παιδιού.
Μετά την υποβολή της αίτησης, το δικαστήριο:
- Εξετάζει τα Στοιχεία: Αναλύει τα δεδομένα που έχουν υποβληθεί από τον αιτούντα γονέα.
- Καλεί τους Γονείς σε Συζήτηση: Οι γονείς παρουσιάζουν τις απόψεις τους και απαντούν σε ερωτήσεις του δικαστηρίου.
Το δικαστήριο λαμβάνει απόφαση σχετικά με την επιμέλεια εντός έξι μηνών από την υποβολή της αίτησης.
Συμπέρασμα
Ο νόμος 4800/2021 εισάγει σημαντικές αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο της Ελλάδας, προωθώντας τη συνεπιμέλεια ως βασικό μοντέλο για την επιμέλεια των παιδιών σε περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων. Παρά τις προκλήσεις, η συνεπιμέλεια μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη για την ψυχολογική και κοινωνική ανάπτυξη των παιδιών, ενώ προωθεί την ισότητα των γονέων στην ανατροφή των παιδιών τους.